Regisseur worden van je eigen loopbaan? Zo doe je dat.

Er zijn vijf basisprincipes die je kunt hanteren als graadmeter om te beoordelen of je binnen je eigen loopbaan je eigen regisseur bent. Bekijk ze alle vijf en maak de balans op. Het is immers jouw loopbaan.

Bij welke reorganisatie werk jij?” is een vraag die je de laatste tijd wel eens hoort op een borrel. “Nou, we zitten nu midden in zo’n reorganisatie, maar ik geef mezelf goede kans ook deze te overleven, tenminste, met wat geluk. En dan is het wel weer afwachten tot de volgende…”

Afwachten – wrong answer! Het zal je maar overkomen dat je leidinggevende je op zekere dag op de schouder komt tikken. “Luister eens Jos, je bent een aardige kerel hoor, en ik mag niet klagen over je werk.

Maar toch hebben we besloten dat we je niet zullen herplaatsen in de nieuwe structuur. Je wordt boventallig verklaard en dan krijg je alle tijd om naar een nieuwe baan op zoek te gaan, binnen of buiten de organisatie.”

Dat is voor niemand een leuke boodschap, maar vroeg of laat kan jij dit ook te horen krijgen, op welk niveau je ook zit in de organisatie. ‘Change is the only constant’, verandering is aan de orde van de dag, reorganisaties blijven doorgaan, structuren moeten zichzelf telkens weer vernieuwen, sneller dan vroeger ooit het geval was. Want de omgeving verandert ook, en wel veel sneller dan iedereen denkt.

Jij en de CEO hebben een overeenkomst

Neem nu een ceo. Daarvan wordt wel eens gezegd dat hij – het is meestal een hij – een houdbaarheid heeft van een jaar of 5, hoogstens 8. Hoe succesvol ook, na zekere tijd moet de ceo vervangen worden. Domweg omdat een mens zichzelf in dezelfde functie maar een paar keer opnieuw kan uitvinden.

Daarna is het op, vernieuwing blijft uit, de organisatie loopt vast. De huidige ceo moet plaats maken voor een nieuwe figuur, die de organisatie weer nieuw élan kan geven.

Wat geldt voor een ceo, geldt ook voor jou. Na enige tijd loopt je werkende leven op routine. Je doet de dingen die je doet, zoals je altijd gedaan hebt. Zonder je af te vragen hoe het anders kan. En zelfs als je inziet dàt het anders kan, is er nog geen reden voor verandering, want je bent toch lekker bezig zo?

Je loopbaan en duurzame inzetbaarheid

Een duurzame loopbaan (sustainable performance) betekent dat je de loop van je werkend leven in eigen handen neemt. Dat je voor jezelf bepaalt waar je goed in bent, wat je kunt en wat je leuk vindt.

Als je dat scherp voor de bril hebt, hoef je niet te vrezen voor een reorganisatie, want dan ben je die al lang voor! Bovendien kun je dan je hele leven lekker lang werken. Als je kunt doen waar je goed in bent, en wat je leuk vindt, is werken geen straf. Integendeel, het is een manier om jezelf te blijven challengen, vernieuwen en ontwikkelen.

Hieronder geven we 5 basics om lekker lang, duurzaam en vooral ook met veel plezier te kunnen werken.

Basic 1. Ontdek je talent en maak het concreet en zichtbaar

Mensen hebben niet altijd in de gaten waar ze eigenlijk goed in zijn. Wat is eigenlijk jouw specifieke talent? Kun jij dat in één zin vertellen? Probeer maar. Lastig hé! 

Vaak weten jouw collega’s heel goed wat jouw talent is, maar het blijft onuitgesproken. Tenzij ze terloops laten vallen dat jij degene bent die altijd de deadlines in de gaten houdt en zo ervoor zorgt dat het team op tijd levert.

Of dat ze voor de echt moeilijke dingen bij jou komen buurten om te horen welke oplossing jij op het eerste gezicht bedenkt. Want in hun ervaring is dat de richting waarin ze moeten gaan zoeken.

Als je dus zelf niet in staat bent je specifieke talent te benoemen, vraag het eens aan je collega’s. Zij weten het vast wel! Er zijn wel eens mensen die op kantoor heel teruggetrokken zijn, je hoort nooit wat van ze, het is alsof ze er niet zijn.

Maar in hun vrije tijd coachen ze een jeugdvoetbalteam en zijn ze heel actief in het locale verenigingsleven. Dat is bijzonder, waarom zetten ze hun talent dan niet in voor hun werk?

Zodra je in staat bent je talent te benoemen, ga je op zoek naar een manier om je talent het beste kunt laten schitteren in je werk. Bij wat voor taken komt je talent het beste tot uiting? Zie ook basic 5, ‘job crafting’.

Basic 2. Update je cv ieder jaar

Tot voor kort beschouwden we ons cv als een statisch document. Alleen als je van baan veranderde, dus hoogstens om de 3-4 jaar, werd het cv bijgewerkt. Maar vandaag de dag is het van belang dat je je cv jaarlijks bijwerkt. Wat heb je het voorbije jaar gepresteerd?

Wat voor grenzen heb je verlegd, ook al veranderde je op het oog niet van baan? Welke nieuwe invulling heb je gegeven aan je functie.

Het cv is al lang niet meer een opsomming van opleidingen, functies, werkgevers en talenkennis. Het zegt ook iets over wie je bent. Als je openstaat voor verandering, blijkt dat niet alleen uit het feit dat je om de 3 jaar van baan verandert, het blijkt ook uit de invulling die je geeft aan je huidige baan. 

Overigens is er nog een mythe gesneuveld: het functiehuis. Decennia lang werden er functiebeschrijvingen gemaakt, gekoppeld aan competentieprofielen, alle passend in een zogenaamd functiehuis. Dat is een soort piramide met onderin de werkers en werksters en bovenin de bazen.

Functies werden gewikt en gewogen om er een passende salarisschaal aan te koppelen. Het hele huis was opgetrokken uit halve compromissen en wankele evenwichten, het leek wel een kaartenhuis. En dat is het ook gebleken. Tegenwoordig zit iedere kenniswerker te mailen, te managen, te vergaderen en te communiceren. De piramide staat op zijn kop!

Basic 3. Wordt regisseur van je eigen loopbaan

Duurzame inzetbaarheid betekent dat je echt zelf regisseur wordt van je (werkende) leven, we noemen dat zelfregie. Niemand anders dan jij zit aan de knoppen.

Je bepaalt zelf welke vaardigheden je kunt ontwikkelen. Er is vast iets waar je al tijden tegen aan loopt, waarvan je donders goed weet dat je ‘er iets aan zou moeten doen’, maar het niet doet, uit gemakzucht, door uitstelgedrag of de angst om je grenzen te verkennen.

In ieder functionerings- of beoordelingsgesprek komt dat ‘dingetje’ terug, ‘een beetje assertiever worden’, ‘niet alles als kritiek op je persoon ervaren’, ‘halt roepen voor het te laat is’ enzovoort. Iedere keer weer moet je glimlachen van herkenning, maar je doet er niets aan. 

Pas wanneer je bereid bent onder te ogen zien wat je bij jezelf kunt ontwikkelen, en daadwerkelijk actie onderneemt, zet je een eerste stap naar duurzame inzetbaarheid. Eén ding: je bent nooit echt helemaal klaar. Er is altijd nog wel een vaardigheid die je verder kunt ontwikkelen. Je hele werkende leven lang.

Basic 4. Praat over je ontwikkeling met je leidinggevende

Medewerkers voelen vaak schroom om met hun leidinggevende openlijk te praten over hun eigen ontwikkeling. Dat betekent namelijk een erkenning dat je niet de perfecte medewerker bent. Nou ja, dat ben je dus niet. Niemand is perfect, iedereen heeft wel een ontwikkelpunt.

Stap dus maar over die drempel heen en kaart je ontwikkeling aan met je manager. Misschien zit die ook al lang te wachten op een opening, maar ook hij of zij durft er niet over te beginnen. Dat zou zomaar kunnen, je leidinggevende is namelijk ook niet perfect.

Vervolgens kun je met je leidinggevende bepalen hoe je taakinhoud kan wijzigen zodat je talent het beste tot zijn recht kan komen, in combinatie met het ontwikkelpunt wat is gedefinieerd.

Door open in gesprek te gaan zet je een eerste stap naar je eigen ontwikkeling. Immers je leidinggevende heeft de sleutel in handen om het nodige budget vrij te maken, èn hij bepaalt ook wat je taken zijn. 

Bovendien schept het een verplichting. Nu je dit hebt aangegeven, heb je jezelf verplicht om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Wees ervan overtuigd dat je leidinggevende ongetwijfeld bereid is je te helpen.

Basic 5. Job crafting – boetseer je baan

Job crafting betekent dat je zodanig zelf invulling geeft aan je werk dat je talent het beste geprikkeld en benut wordt. Professional die aan jobcrafting doen ervaren dat zij het werk op die manier als meer betekenisvol ervaren en dat ze zich meer identificeren met het werk.

Jobcrafting, of het boetseren van je werk, kun je op de volgende manieren doen: 1. Taak boetseren: bijvoorbeeld door afspraken te maken met een collega hoe jullie gezamenlijk het werk verrichten. 2. Relatie boetseren: bijvoorbeeld door na te gaan met wie je en hoe vaak je wil samenwerken aan een bepaalde opdracht. 3 Perspectief boetseren: bijvoorbeeld door je taak vanuit een ander perspectief te bekijken, het grotere verband te zien.

Jobcraften doe je binnen je huidige baan, tenminste, als je daar de ruimte voor krijgt of pakt. Het gaat er dan om dat de invulling van je baan aansluit bij wat je goed kunt. Krijg je die ruimte niet, leg je daar niet bij neer en zoek een andere baas voor het te laat is.

Als je al deze stappen hebt gezet ben je in staat om daadwerkelijk je eigen loopbaan in handen te nemen, en een leven lang lekker te werken. Je wordt baas van je eigen werk. Je gaat daadwerkelijk je talent inzetten. Het gevolg is dat je fluitend naar je werk gaat, iedere dag. Want je weet: ik ben bezig met waar ik goed in ben, ik kan mijn talent ten volle ontplooien en ik zet concrete stappen in mijn ontwikkeling. Als je dat blijft doen, wordt je een gelukkig mens.