Meer zelfvertrouwen krijgen met hulp van de bandura gap

Albert Bandura, een psycholoog aan de Universiteit van Standford, toont in onderzoeken aan dat de verwachting die iemand heeft over eigen prestatie een belangrijke factor voor het succes ervan is.

Positieve overtuigingen over eigen prestatie zorgen voor een prestatie toename. Een van de bekendste voorbeelden van een dergelijke helpende overtuiging is het placebo-effect.

Om het effect op te wekken krijgen patiënten medicijnen die geen medische werkende stoffen bevatten. Doordat de arts hen doet geloven dat zij een werkend geneesmiddel krijgen voor hun kwaal, nemen de klachten af en neemt het zelfgenezend vermogen van de patiënt toe.

Overtuigingen over eigen prestatie kunnen helpen, maar ook tegenwerken. Als je denkt “het lukt nooit” is dat helaas maar al te vaak het resultaat. Gelukkig werkt het ook in omgekeerde zin. Als je denkt “dat gaat me lukken”, neemt het vermogen om te presteren toe. 

Bandura ontdekte dat als het verwachtingsniveau (overtuigingen) van mensen stijgt, hun prestaties ook stijgen, maar niet volledig synchroon. De prestatie blijven iets achter bij de verwachtingen. Bij een positieve overtuiging ten opzichte van het resultaat dat een handeling moet opleveren, neemt ons prestatievermogen met ongeveer 25% toe.

Wanneer mensen iets nieuws leren maken ze in het begin snel en veel vorderingen. Tot een bepaald punt waarop extra inspanningen niet meer tot merkbare verbeteringen leiden. Daarna neemt de prestatie af en gaan ze twijfelen aan eigen kunnen. De overtuiging “ik word niet beter” krijgt de overhand. In veel gevallen vallen ze terug naar het beheersingsniveau van voor het terugvalpunt.  Een aantal zal stoppen met leren en/of met het beoefenen van de vaardigheid.

Volgens Bandura komt dat omdat mensen hun prestaties niet vergelijken met wat ze kunnen, maar met wat ze verwacht hadden te kunnen op dat punt. Op enig moment komen ze in hun ontwikkeling in een dip (Bandura’s gap) terecht en raken ze teleurgesteld.

Een mooi voorbeeld uit Bandura’s onderzoek zijn de kinderen die in hun proces om te leren lopen op een gegeven moment weer beginnen te kruipen. En velen van ons zullen in de dip hun pogingen om te stoppen met roken herkennen.

De enige manier om de dip te overwinnen is volharding en zelfvertrouwen. Wanneer de dip overwonnen is, stijgt het prestatievermogen weer, tot een volgende dip bereikt wordt.

In een ‘dipfase’ is het van belang belemmerende overtuigingen te herkennen en op zoek te gaan naar overtuigingen die ondersteunend zijn aan het doel wat we willen bereiken.

Twijfel niet aan jezelf is daar bij het motto, dat doen anderen wel. Het voegt niet veel toe als je hen daarbij helpt. Als jij in volle overtuiging je doelen realiseert, raken anderen overtuigd van je kunnen. Zelfs als je de doelen niet realiseert.