aanspreken
Samenwerken

Waarom je een eeuw nodig hebt voor goed aanspreekgedrag

Henk Veenhuysen
door Henk Veenhuysen
1434 keer bekeken

Elkaar meer aanspreken? Zo ingewikkeld is dat toch niet? In talloze trainingen en workshops worden mensen hierin bekwaamd maar eenmaal terug op het werk doet iedereen weer ‘normaal’. Het lukt dus niet. In dit blog 3 ideeën hoe je met aanspreekgedrag beter kunt omgaan. En ja, er is een alternatief and it can be done…

Aanspreken op gedrag, makkie?

Inderdaad, het lijkt zo simpel. Toch lukt het niet. Voor velen is het dus helemaal niet simpel. Mensen hebben geen zin in feedback in de vorm van verwijten, kritiek en irritaties. Onmacht, angst, agressie en onzekerheid spelen op. Er zijn talloze redenen waarom het elkaar aanspreken op gedrag er niet van komt. In de kern gaat het om emoties die de ratio overspoelen.

Het beheersen van driften heeft eeuwen geduurd

De geschiedenis van beter communiceren en samenwerken is de geschiedenis van emotiemanagement (eq). Opvliegend gedrag, erop los slaan en tiranniek optreden worden teruggedrongen. Dronkenschap, geraas en getier, lijntrekkerij, schreeuwen en schelden worden beetje bij beetje gekanaliseerd en bedwongen.

Er ontstaan reglementen voor goed gedrag bijvoorbeeld voor bijeenkomsten van ambachtslieden die, in de middeleeuwen in gilde verband, hun professie probeerden te reguleren. Hierin staan gedragsregels als bijvoorbeeld:

Braken is geen schande maar maeck den ander niet vuyl.”

Het ontwikkelen van een zekere beheersing van driften en impulsen heeft dus eeuwen geduurd. Het aanleren van dit soort vaardigheden heeft ons veel moeite gekost. Logisch dat het niet zo verwonderlijk is ook de volgende stappen in impulsbeheersing, disciplinering en zelforganisatie niet zo vlotjes en soepel worden opgepikt.

Aanspreken op gedrag wordt opeens noodzaak

Wat maakt eigenlijk dat mensen zich hierover zo druk maken dat ze elkaar noodzaken tot verandering van gedrag? In veel organisaties is de onderlinge afhankelijkheid in het werk zo groot geworden dat ‘missers’ grote schade veroorzaken als betrokkenen hun verantwoordelijkheid voor oplossing en herstel niet oppakken. Elkaar aanspreken op gedrag wordt dan een noodzaak.

De toenemende onderlinge afhankelijkheid en de steeds langere afhankelijkheidsketens binnen en tussen organisaties tot en met de klant, zijn de drijfkrachten achter deze ontwikkeling.

Vrijblijvendheid en wachten op instructies van bovenaf zijn niet meer voldoende. Betrokkenheid en verantwoordelijkheid zijn nodig om de onvoorspelbare en onvermijdelijke verstoringen in de afhankelijkheidsketens op te vangen. De scherpere concurrentie tussen organisaties is ook een belangrijke factor. Je onderscheiden door ‘No failures’ en een stipte levering van product en dienst verschaft een stevig concurrentievoordeel.

Het wordt meer en meer ieders verantwoordelijkheid om afbreukrisico’s tijdig aan te kaarten. Het elkaar aanspreken op gedrag en het ontstaan van een aanspreekcultuur maken deel uit van deze ontwikkeling.

Wijzer in de toekomst, drie lessen.

1. Stagnatie en terugval
De geschiedenis leert dat we niet mogen aannemen dat deze ontwikkeling (aanspreken op gedrag) soepel zal doorzetten. Grote ego’s en hiërarchische afstand poets je niet gemakkelijk weg. We zien allerlei vormen van stagnatie en terugval in onze dagelijkse werkelijkheid.

Bijvoorbeeld als intimidatie, wanbeheer, verhuftering en getreiter zoals die plaatsvinden in sommige organisaties blijven doorwoekeren. Vrijblijvendheid, cynisme, ‘blame the other’ en ‘rattengedrag’ zijn geen voedingsbodem voor een aanspreekcultuur. Barbarisering van de onderlinge verhoudingen ligt altijd op de loer.

2. Dwang- en lokmiddelen
Een andere les betreft de rol van toezicht, handhaving en desnoods dwang om mensen hun verantwoordelijkheid voor hun gedrag te laten nemen. Ik heb het idee dat we daar behoorlijk onhandig in zijn geworden. Hier is sprake van een valkuil waar we te vaak in tuimelen.

Eigen verantwoordelijkheid zou zich slecht verhouden met toezicht, sturing en dwang. Een misverstand! Het werkt heel anders. Oud-generaal Peter van Uhm geeft daar een goed voorbeeld van; topdown is er wel degelijk een duidelijke en stevige sturing nodig om dit een kans te geven. Anders gesteld: ‘Stimuleer ontwikkeling maar dwing het ook af’ en ‘Geef verantwoordelijkheid maar voorkom vrijblijvendheid‘.

3. Yes, it can be done
Het goede nieuws is dat als de condities in de organisatie ernaar zijn, mensen redelijk snel kunnen groeien in deze ontwikkeling. Denk dan aan aspecten als voorbeeldgedrag, ruimte voor fouten, een combinatie van dwang en positieve stimulering van het aanspreken en vertrouwen in jezelf en in elkaar. Daar kan geen training tegenop. Enne …. een eeuw is wel erg lang. Ik denk dat het sneller kan!

Gratis download

25 handige zinnen om je collega een compliment te geven

25 handige zinnen om je collega een compliment te geven

Prima idee natuurlijk om elkaar meer complimenten te geven. Het is de motor onder alle samenwerking tussen collega’s. Met een compliment wordt je iemands grootste fan.

  • Leuk om je collega dat compliment vandaag te geven
  • Plus 25 bonuszinnen voor een nog beter compliment
  • Plus elke maand handige tips voor op je werk
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Aanbevolen voor jou

Leidinggeven

Pffft, emoties van medewerkers. Hoe deal ik daarmee?

3678 keer bekeken
Zelfvertrouwen vergroten

Hoe ga je om met iemand die huilt op het werk

5389 keer bekeken
Assertiever worden nu-populair

7 makkelijke gesprekstechnieken om een moeilijk gesprek op de rit te houden

74508 keer bekeken
Burnout

Zo ga je beter stressbestendig met problemen op het werk om

3069 keer bekeken
Zelfvertrouwen vergroten

Deze 3 simpele dingen doen mensen die gelukkig zijn

6944 keer bekeken
Zelfvertrouwen vergroten

Hoe je gemakkelijk loslaat wat andere mensen van je vinden

8390 keer bekeken
Burnout

Bang om burn-out te raken? Met deze 7 tips raak je niet overwerkt

3995 keer bekeken
nu-populair Zelfvertrouwen vergroten

De 25 beste helpende gedachten om te stoppen met negatief denken

31395 keer bekeken
Zelfvertrouwen vergroten

Meer rust en minder stress door je te onthechten

5345 keer bekeken
Leidinggeven

Ongevraagd advies geven helpt nooit. Deze 7 wetten werken wel.

8633 keer bekeken

Recente artikelen