Dit zegt de wetenschap over werkplekleren

Binnen de leertrajecten van Ik overtref me maken we veelvuldig gebruik van het concept “leren op je eigen werkplek”. Ik bedoel daarmee gewoon veel oefenen en ervaringen opdoen op de plek waar je werkt. Meer specifiek: het opdoen van nieuwe ervaringen. In de praktijk zie ik steeds weer dat dit werkt. Toch was ik nieuwsgierig of leren op de werkplek te onderbouwen is met wetenschappelijk bewezen inzichten. Deskresearch leverde onder meer het volgende op.

Mythe: “We gebruiken 10% van onze hersenen”

Mocht je nog in de overtuiging leven dat je maar 10% van je hersenen gebruikt, dan heb ik nieuws voor je: dat is een mythe gebleken. De meeste delen van onze hersenen zijn namelijk vrijwel altijd actief. Wetenschappers meten de activiteit van het levende brein met behulp van technieken als fMRI (functionele magnetic resonance imaging).

Je kunt je brein laten groeien bij werkplekleren

Tot voor kort werd aangenomen dat je geboren wordt met een vast aantal hersencellen en dat er gedurende je leven geen hersencellen meer bijkomen. Integendeel: het aantal hersencellen zou afnemen naarmate je ouder wordt. Inmiddels hebben diverse studies aangetoond dat het menselijk brein kan groeien als gevolg van activiteit.

De onderzoeker Michael Kaplan bijvoorbeeld voerde in de jaren ‘70 experimenten uit op muizen, waarbij sommige muizen speelgoed hadden en gestimuleerd werden om oefeningen te doen en andere muizen niet. Kaplan ontdekte dat de dieren die betrokken waren bij cognitieve taken aantoonbare groei van hersencellen vertoonden plus een verhoogde activiteit in hun volwassen neuronen.

Uit een andere studie, van de Harvard Medical School (2010), bleek dat meditatie het brein als het ware herbouwt en de grijze stof in de hersenen verhoogt. Van de grijze stof wisten we al dat deze een belangrijke rol speelt bij het leren en het geheugen.

Nieuwe verbindingen door nieuwe ervaringen

Je hersenen werken echter niet alleen op basis van je hersencellen, maar ook dankzij de verbindingen tussen die hersencellen. Deze verbindingen liggen niet vast, maar zijn veranderbaar. Dit concept heet neuroplasticiteit. Het is het vermogen van het brein om op basis van nieuwe ervaringen nieuwe neurale paden aan te leggen. Door nieuwe ervaringen op te doen op je werk versterk je dus zowel je professionele ontwikkeling als je cognitieve vermogen (je leervermogen).

Je kunt altijd blijven leren

Door nieuwe ervaringen op te doen (werkplekleren) zorg je voor nieuwe verbindingen in je hersenen. Elke keer dat je oefent, maak je de nieuwe verbinding sterker. Hierdoor gaat de nieuwe handeling je steeds makkelijker af, totdat het als het ware vanzelf gaat. Let wel, hetzelfde geldt ook andersom: oefen je niet, dan zwakt de verbinding af (“Use it or lose it”).

Tot slot

Dus: leren houdt je brein soepel en in beweging. Dit kun je je leven lang blijven doen. Het voordeel van werkplekleren is dat je het geleerde direct in de praktijk brengt en zo dus meteen die nieuwe verbinding tot stand brengt.